Met moeite onderdruk ik mijn cynisme als ik zie dat juist rond Prinsjesdag Ter Apel het aantal asielzoekers niet kan opvangen. Nee, ik mag niet denken dat dit is geënsceneerd, daarvoor heb ik geen enkel bewijs. Maar het akelige gevoel bekruipt me wel dat het gesol met mensen de nieuwe regering goed uitkomt. Dit is hier is hét probleem in Nederland. Dat wat Willem Alexander in Den Haag uitspreekt wordt direct geïllustreerd met Ter Apel. In één adem wordt de asielcrisis, want zo moeten we het nu gaan noemen, als de eerste dominosteen genoemd die alle ander problemen in dit land veroorzaakt: woningnood, mestoverschot, stikstof, het heeft allemaal te maken met de instroom van de mensen die we hier niet kunnen herbergen. Ons land is vol, overvol! Mensen voelen het als een crisis, zegt Schoof en daarmee wordt het woord gelegitimeerd . Het is duidelijk: hij is de spreekbuis van Wilders. Wat je voelt is ook een feit. En dat is waar, maar niet een feit om politiek op te bouwen.

Zo zijn we in het land van het gevoel terecht gekomen. Het voelt niet goed hier. En dat gevoel heeft een oorzaak. Maar om die oorzaak te vinden, moeten we weg uit het gevoelsland en op zoek naar de feiten. Elk probleem kent ergens een oorsprong, een moment dat het mis is gegaan, de trein uit de rails is gaan lopen. Er is een breuk ontstaan. En in het ergste geval: er is een overtreding begaan. De christelijke traditie heeft in navolging van het Jodendom in het oerverhaal dat men belijdt direct in het begin de overtreding onder ogen gezien. En de protestantse theologie is zelfs vanuit de breuk gaan denken. In ons bestaan ligt een barst, een paradijselijke breuk. Het is ooit begonnen met het eten van de vrucht in het paradijs. De mens verbergt zich uit schaamte. Maar in hetzelfde verhaal klinkt de stem van God. Mens waar ben je. De geschiedenis van de mensheid heeft zich op deze dialectiek van verbergen en geroepen worden ontwikkeld. De breuk van het begin is niet het einde. Er is telkens een stem die de mens weer tot de orde roept, weg uit zijn zelfgekozen dehumanisering. Mens, waar ben je klinkt in de mond van de profeten, in de mond van Jezus. En als het goed is ook uit talloze monden in onze samenleving. De politiek van de laatste decennia, en zeker de politiek onder Rutte heeft de oorzaak van veel problemen niet willen onderzoeken. We leefden niet in het land van de breuken, maar in het land van de gaafheid. En woningnood, mestoverschot, klimaatcrisis zijn nu problemen geworden die zich als onoplosbaar voordoen. Maar in plaats van een grondig onderzoek te starten naar de verantwoordelijkheden die men al die tijd naast zich neer heeft gelegd, worden er nu schuldigen aangewezen: Asielzoekers en arbeidsmigranten. En sluipenderwijs wordt daarbij dehumanisering ingezet. Vorige week logeerde een vrouw uit Mongolië een week lang bij mij in de pastorie. Zij dreigde op straat te worden gezet en ik verleende haar voor een aantal dagen onderdak. Ze bleek hier op een toeristenvisum te zijn gekomen, had in korte tijd overal werk gevonden in de huishouding – mensen dienen zo lang mogelijk zelfstandig te wonen en dat schept een grote vraag naar hulp  – maar heeft geen recht om hier te zijn. Zo ontstaat er een derde klasse in ons land. Naast die van de haves en de havenots, de mensen zonder rechten, van wie wij wel gebruik maken. Ik classificeerde haar met de term gelukszoeker, een term die ik zelf nooit heb bedacht. En deed haar daarmee onrecht. Een volgende stap, en dat wil deze regering, kan zijn dat we haar als schuldige gaan aanwijzen. Schuldig aan de problemen die wij weigeren op te lossen.  Daarmee hoeven we onszelf niet onder ogen te zien. Anderen betalen daarmee de prijs voor onze onwil. Het lost niets op. Het maakt ons allemaal minder mens.